سرطان روده (Bowel Cancer) نوعی سرطان است که ابتدا در روده بزرگ(Colon Bowel Large) و یا مقعد (Rectum ) شروع میشود. روده به دو بخش شامل روده کوچک و روده بزرگ تقسیم میشود. روده بزرگ متشکل از کلون، مقعد و سوراخ مقعد است.
در مطالعهای که بین سالهای ۱۹۹۳ تا ۲۰۱۲ بر روی ۲۲۳۰ بیمار مبتلا به سرطان کلورکتال انجام شد، میانگین سن افراد مبتلا ۶۷ سال بود و ۸۷% افراد بالا ۵۰ سال بودند. به علاوه ۴/۶۲% از افراد در هنگام تشخیص وضعیت تومورشان در مرحلهی III تا IV بوده است. در این مطالعه بقای یکساله ۶/۷۴%، بقای ۵ ساله ۸/۴۳% و بقای ۱۰ ساله ۳۳% بوده است. از طرفی دیگر میانگین بقا در زنان ۹/۳ سال و در مردان ۴/۳ سال بوده است. میانگین بقای افرادی که تومور در مقعد آنها شکل گرفته بود از میانگین بقای افرادی که تومور در رودهی بزرگ آنها شکل گرفته بود بیشتر بود (۸/۵۱% در مقابل ۳/۴۲%). در مطالعه که بر روی ۱۰۷ بیمار در شهر تهران که تحت جراحی برای سرطان کلورکتال قرار گرفته بودند، ۸/۷۳% از افراد بقای ۱۴۲ ماه داشتند. میزان بازگشت تومور ۷/۵% و میانگین طول بازگشت ۷/۳ سال بوده است.
بقا براساس مرحله سرطان روده
اطلاعات زیر براساس دادههای است که بین سالهای ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ در بیماران مبتلا به سرطان کلون و مقعد در انگلستان جمع آوری شده است. به طور کلی میزان بقا افراد دچار سرطان روده در انگلستان و ولز به شکل زیر است:
- حدود ۷۵% از افرادی که دچار سرطان روده شدند حداقل یک سال پس از تشخیص زنده میمانند.
- حدود ۶۰% از افرادی که دچار سرطان روده شدند حداقل پنج سال پس از تشخیص زنده میمانند.
- حدود ۶۰% از افرادی که دچار سرطان روده شدند حداقل ۱۰ سال پس از تشخیص زنده میمانند.
معیارهای یک ساله، پنج ساله و ده ساله بیان کننده این نیستند که فرد فقط یک ساله و … زنده خواهند ماند، بلکه اطلاعاتی که را که در طی یک سال، پنج سال یا ده سال جمع آوری شدند بیان میکنند.
میزان بقا افراد دچار سرطان روده طبق مرحله سرطان براساس دادههای بالا به شرح زیر است:
مرحله ۱
۹۵% از مردانی که دارای سرطان روده مرحله 1 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
حدود ۱۰۰% از زنانی که دارای سرطان روده مرحله 1 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
مرحله ۲
بیش از ۸۰% از مردانی که دارای سرطان مرحله 2 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
حدود ۹۰% از زنانی که دارای سرطان روده مرحله 2 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
مرحله ۳
حدود ۶۵% از زنان و مردانی که دارای سرطان روده مرحله 3 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
مرحله ۴
بیش از ۵% از مردانی که دارای سرطان روده مرحله 4 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
بیش از ۱۰% از زنانی که دارای سرطان روده مرحله 4 بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
در صورتی که سرطان کبد را درگیر کرده باشد و جراحی کبد امکان پذیر باشد، ۲۵% تا ۴۰% از افرادی که دارای سرطان روده بودند حداقل ۵ سال یا بیشتر پس از تشخیص زنده ماندند.
عوامل موثر بر بقا
همان طور که در بالا نشان داده شد، مرحله سرطان بر میزان بقا افراد تاثیر میگذارد. مرحله سرطان بیان کننده اندازه تومور و وضعیت پخش شدن آن در بدن است. نوع و گرید سرطان بر بقا افراد تاثیر میگذارند. گرید نشان دهندهی وضعیت غیر عادی بودن سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ است. وضعیت سلامت فرد مبتلا نیز بر بقا تاثیر مستقیم میگذارد. هرچه که فرد از وضعیت سلامت بهتری برخوردار باشد بهتر با وضعیت بیماری کنار خواهد آمد. بعضی از سرطانهای روده پروتئینی به اسم carcinoembryonic antigen یا CEA تولید میکنند که رابطهی عکسی با بقا افراد دارد. همچنین افرادی که به واسطه سرطان روده دچار انسداد روده شدند، دارای وضعیت بقا ضعیفتری هستند.
اثر تفاوت ژنتیکی بر میزان بقا سرطان روده
بیشتر بیماریها از جمله دیابت، ناراحتیها قلبی و سرطان حاصل برهمکنش محیط و ژنتیک هستند. از این رو شناسایی تغییرات و تفاوتهای ژنتیکی به شناخت بهتر بیماری کمک میکند. تفاوتها ژنتیکی که به تفاوتهای ساختار ژنتیکی در جمعیت و گونه اشاره میکند در ژنوم انسان به صورت تفاوت تکرارهای پشت سرهم در ژنوم، SNP، حذف و جا به جایی … بروز پیدا میکند. مطالعات مختلف نشان دادند که تفاوتهای ژنتیکی در افراد بر روی میزان بقا سرطان روده تاثیر میگذارد. در مطالعهای که با هدف بررسی ارتباط تفاوت ژنتیکی و بقا کلی در سرطان کلورکتال صورت گرفت، معلوم شد که آلل ماینور (minor) در rs209489 و rs17544464 نزدیک ژن ELOVL5 که بر روی بازوی کوچک کروموزوم ۶ قرار دارد در ارتباط با کوتاه بودن بقا کلی بیماراست. از این رو تفاوتهای ژنتیکی بر روی بقای بیمار تاثیر میگذارد.
تاریخ آخرین به روز رسانی: ۶ خرداد ۱۳۹۹
منابع:
Bowel Cancer. Available from HERE
Ross A, Rusnak C, Weinerman B, Kuechler P, Hayashi A, MacLachlan G, et al. Recurrence and survival after surgical management of rectal cancer. American journal of surgery. 1999 May;177(5):392–۵.
Talseth-Palmer BA, Scott RJ. Genetic variation and its role in malignancy. International Journal of Biomedical Science. 2011;7(3):158–۷۱.
Fessler E, Medema JP. Colorectal Cancer Subtypes: Developmental Origin and Microenvironmental Regulation. Trends in Cancer [Internet]. 2016 Sep 1;2(9):505–۱۸. Available from HERE